Kiến trúc sân vườn Việt Nam chịu ảnh hưởng nhiều của yếu tố địa lý, khí hậu, vì vậy nó mang những dấu ấn đặc trưng của kiến trúc Á Đông, phản ánh nghệ thuật độc đáo của trong kho tàng văn hóa Việt Nam. Đặc biệt là những sân vườn của vùng đồng bằng Bắc Bộ, là bộ phận không thể thiếu của không gian sống, phản ánh bàn tay tài hoa của con người cũng như cuộc sống ở miền quê thanh bình. Những ngôi nhà truyền thống của người Việt được đặt trong bối cảnh chung của làng quê, nó giữ lại những điều cổ xưa mà ông cha ta để lại.
Kiến trúc nhà vườn đẹp ở làng quê việt có rất nhiều kiểu dáng khác nhau, cách trang trí và nét đẹp riêng của từng căn nhà.
Trong khuôn viên nhà vườn truyền thống Việt Nam ngoài nhà chính, nhà phụ còn có sân rất rộng rãi, nền gạch nung đỏ, vườn ao cá, vườn cây ăn trái, cây kiểng, hàng rào, cổng…
Vườn Việt Nam nói chung thể hiện lại nét đẹp tự nhiên của thiên nhiên mộc mạc, giản dị và thân thuộc tạo nên nét riêng và phù hợp với điều kiện thời tiết, đất đai và văn hóa, lịch sử (Việt Nam thuộc vùng nhiệt đới)...Bởi vậy những yếu tố được đề cao khi thiết kế sân vườn là những gì gần gũi với cuộc sống thường nhật của người dân ở thôn quê như: cây đa bến nước, cây khế bờ ao, lũy tre, hàng rào chè tàu hay dâm bụt, cây cau vương vít bụi trầu, giếng khơi, lu nước với chiếc gáo dừa được tra chiếc cán tre xinh xắn. Các yếu tố được đặt tương quan trong kiến trúc của ngôi nhà ba gian hai chái của nông thông Bắc Bộ, nhà rường trong những nhà vườn Huế, hoặc được làm đẹp bằng những kiểu nhà sàn của dân tộc thiểu số vùng cao.
Quá trình hình thành và phát triển của sân vườn nông thôn vùng đồng bằng Bắc Bộ gắn liền với môi trường thiên nhiên và hoàn cảnh kinh tế- xã hô, là sự tích lũy ngàn đời của người nông dân. Nó xuất hiện từ thời phong kiến cùng với sự xuất hiện của những ngôi làng, với cây đa, bến nước, sân đình, với những cánh đồng lúa xanh mướt thẳng cánh cò bay tạo thành một hệ sinh thái thống nhất và có sự khác biệt khá lớn với sân vườn của mảnh đất cố đô Huế.
Trải qua nhiều thăng trầm của lịch sử, sân vườn đồng bằng Bắc Bộ dù có nhiều thay đổi nhưng vẫn mang hơi thở của văn hóa Việt, nét đẹp của tâm hồn người Việt.
Đặc điểm của sân vườn
Trước kia, để vào được bên trong của ngôi làng, mọi người phải đi qua một chiếc cổng làng với cây đa cổ thụ nghiêng mình soi bóng. Cổng làng là nơi mình chứng cho bao kỉ niệm thăng trầm của cuộc đời mỗi người, của làng quê thanh bình yên ả, là sợi dây kết nối giữa quá khứ và hiện tại. Lũy tre xanh rì ôm trọn lấy ngôi làng với những mái nhà tranh ấm cúng có khoảng sân vườn xanh mướt của cỏ, cây, hoa lá.
Sân vườn thường có diện tích rộng hơn so với diện tích của ngôi nhà. Người xưa thường dùng hàng cây xanh hoặc cọc tre để làm hàng rào cho khu vườn. Kinh nghiệm dân gian khi trồng cây là " trước cau sau chuối". Bởi cây chuối lá rậm sẽ ngăn gió lạnh vào mùa đông. Còn cây cau thân cao sẽ không cản gió mát vào mùa hè và không ngăn ánh nắng chiếu vào khi mùa đông. Vì vậy mà sân vườn trước nhà thường được trồng những hàng cau cao vút, vươn mình đón lấy ánh nắng và tỏa ra mùi hương thanh thoát mỗi mùa hoa cau nở.
Sân vườn truyền thống thuận theo nguyên tắc " trước cau sau, chuối"
Bên trong khu vườn được trang trí bởi những khóm hoa bụi để làm đẹp cho sân nhà. Sân vườn không chỉ là không gian làm mát cho con người nhưng trưa hè ỏi ả, nắng vàng như rót mật xuống từng kẽ lá, mang làn gió mát lành hòa quyện cùng hơi thở mà còn là nơi có thể khai thác giá trị kinh tế với nhiều loại cây ăn quả và cây rau. Nó xuất phát từ đức tính cần cù, chịu thương, chịu khó của người nông dân Việt Nam và sự chủ động trong việc thích ứng với thiên nhiên, sống hòa hợp cùng thiên nhiên.
Dưới mỗi tán cây, tiếng chim ríu rít, véo von như thanh âm trong trẻo của cuộc đời của người nông dân chân nấm tay bùn, đó là âm thanh của sự yên bình trong mỗi vùng quê, âm thanh làm xua tan đi sự vất vả, cơ cực của công việc đồng áng.
Sân vườn truyền thống- Kho tàng văn hóa đang dần bị mai một
Ngày nay không chỉ ở các vùng quê mà trong chồn phồn hoa đô thị cũng xuất hiện những khu vườn truyền thống của vùng đồng bằng Bắc Bộ. Công năng chủ yếu của nó là dùng để trang trí nhà cửa, di dưỡng tâm hồn, giải tỏa áp lực từ cuộc sống xung quanh. Khu vườn được biến cải dù vẫn dựa trên những đặc điểm chung. Hệ thống ánh sáng, vòi phun nước, cỏ nền được sử dụng nhằm tăng thêm vẻ đẹp cho khu vườn.
Tuy nhiên không phải ai cũng may mắn sở hữu những khoảng sân vườn đẹp có diện tích rộng. Đó là hệ quả của quá trình đô thị hóa diễn ra hết sức chóng mặt. Những tòa nhà, những khu chung cư mọc lên như nấm với bê tông, cốt thép. Không gian sống của con người dần mất đi những khoảng xanh tươi mát.
Cần giữ gìn và phát huy vẻ đẹp của sân vườn truyền thống vùng nông thôn Việt Nam
Không chỉ có vậy, sự du nhập của rất nhiều nền văn hóa khác nhau như Nhật Bản, Trung Quốc kéo theo sự ảnh hưởng của kiến trúc với những thiết kế sân vườn mang phong cách Nhật Bản, Trung Quốc, Châu Âu thay thế cho những khu vườn truyền thống của Việt Nam.
Việc giữ gìn giá trị văn hóa của những khu vườn cần có sự vào cuộc của những kỹ sư có tay nghề, có kinh nghiệm và kiến thức hiểu biết về văn hóa sao cho vừa giữ được vẻ đẹp truyền thống vừa mang hơi thở của cuộc sống hiện đại không chỉ ở các làng quê mà còn trong chốn đô thị ồn ào.
Liên hệ để được tư vấn miến phí Hotline: 0988 030 680
